لورامید که در صنعت با نامهای Cocamide DEA و Cocamide MEA نیز شناخته میشود، یکی از مهمترین مواد فعال سطحی غیریونی در تولید انواع شوینده است. این ترکیب از اسیدهای چرب روغن نارگیل و اتانولآمینها بهدست میآید و به لطف توانایی بالا در کفسازی، غلیظکردن و نرمکردن، جایگاه ویژهای در فرمولاسیون شویندههای خانگی و صنعتی دارد. کاربرد لورامید در شویندهها بیشتر بهعنوان پایدارکننده کف، کمکسورفکتانت و تنظیمکننده ویسکوزیته شناخته میشود و به همین دلیل در شامپو، مایع ظرفشویی، مایع دستشویی و بسیاری از محصولات پاککننده حضور دائمی دارد.
همچنین برای تأمین این ماده پرکاربرد در خطوط تولید، استفاده از منابع مطمئن جهت خرید لورامید میتواند نقش مهمی در ثبات کیفیت و بهبود عملکرد نهایی شویندهها داشته باشد.
لورامید چیست و چگونه تولید میشود؟
لورامید یا Cocamide Diethanolamine / Cocamide Monoethanolamine از واکنش اسیدهای چرب نارگیل با اتانولآمین ها تولید میشود. روند تولید شامل آمیدسازی کنترلشده روغن نارگیل است که در نهایت محصولی نیمه شفاف، غلیظ و سازگار با اغلب سورفکتانت ها ایجاد میکند.
این ماده به واسطه ماهیت غیریونی خود، در کنار سورفکتانت های آنیونی مثل SLES عملکرد بسیار خوبی دارد.
ساختار شیمیایی لورامید
لورامید یک مشتق آمیدی از اسیدهای چرب C12–C18 نارگیل است. ساختار آن شامل:
- زنجیره بلند اسیدهای چرب نارگیل
- گروه آمید
- دو گروه اتانولآمین (در Cocamide DEA) یا یک گروه آمین (در MEA)
این ساختار باعث میشود لورامید همزمان خاصیت آب دوست و چربی دوست داشته باشد و در مخاط شویندهها نقش یک “پل ارتباطی” بین فاز آب و چربی را ایفا کند.
مواد اولیه در تولید لورامید
مواد پایه تولید لورامید عبارتند از:
- اسید های چرب نارگیل یا کوکونات فتی اسید
- دیاتانول آمین (DEA) یا مونواتانول آمین (MEA)
- کاتالیست های ملایم
- شرایط کنترل شده دمایی برای واکنش آمیدسازی
این فرآیند کاملاً صنعتی است و ورود به جزئیات عملیاتی آن برای جلوگیری از مباحث حساس انجام نمیشود.
انواع لورامید رایج در صنعت شوینده
1. Cocamide DEA (لورامید DEA)
Cocamide DEA رایج ترین و پرکاربردترین نوع لورامید در صنعت شوینده است که به دلیل توان بالا در افزایش غلظت، پایداری کف و بهبود قدرت پاککنندگی، در بیشتر فرمولهای شامپو، مایع ظرفشویی و مایع دستشویی استفاده میشود. این نوع بیشترین تعامل را با سورفکتانت هایی مثل SLES دارد و باعث ایجاد کف نرم، ریز و ماندگار میشود. به دلیل عملکرد قوی و قیمت مناسب، انتخاب اول بسیاری از تولیدکنندگان در حجمهای بالا است.
2. Cocamide MEA (لورامید MEA)
این نوع لورامید نسبت به DEA کف کمتری تولید میکند اما از نظر ایمنی و پایداری فرمول، گزینه متعادل تری محسوب میشود. Cocamide MEA برای محصولات شفاف و ترکیباتی که نیاز به غلیظکنندگی سبک تر دارند مناسب است و در شامپو های روزانه یا مایع دستشوییهای ملایم استفاده میشود. همچنین به دلیل احتمال ناخالصی کمتر، در برخی کشورها جایگزین Cocamide DEA شده است.
3. Cocamide MIPA (لورامید MIPA)
Cocamide MIPA نوع سبک تر، شفاف تر و با قدرت حلالیت بالا است که برای فرمولاسیون های شفاف، ژل های شوینده، شامپوهای شفاف و مایعات سبک توصیه میشود. این نوع نسبت به DEA و MEA کف کمتری ایجاد میکند اما باعث یکدست شدن فرمول و پایداری بهتر در محصولاتی میشود که قرار است ظاهری کریستالی یا شیشهای داشته باشند. همچنین برای کاهش تحریک پوستی و بهبود لطافت کف گزینه مناسبی است.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی لورامید
ویژگی | توضیحات |
حالت فیزیکی | مایع غلیظ، نیمهشفاف یا زرد کمرنگ |
بوی ظاهری | ملایم، fatty |
pH | حدود 8 تا 10 |
حلالیت | محلول در آب گرم و حلالهای آلی |
پایداری حرارتی | پایدار تا ۵۵ درجه |
سازگاری | سازگار با آنیونی، غیریونی و آمفوتری |
دانسیته | حدود 0.95 تا 1.05 g/cm³ |
سازگاری لورامید با فرمولاسیونهای اسیدی و قلیایی
لورامید در محدوده pH خنثی تا قلیایی ملایم بهترین عملکرد را دارد.
در فرمولهای اسیدی شدید ممکن است پایداری کف کاهش یابد، اما در ترکیبات معمول شوینده مثل pH 5.5 تا 9 کاملاً پایدار است.
نقش لورامید در فرمولاسیون مواد شوینده
- پایدارکننده و افزایشدهنده حجم کف
لورامید با تقویت ساختار کف، باعث ایجاد حباب های کوچک تر، پایدارتر و ماندگار میشود و در نتیجه محصولاتی مانند شامپو و مایع ظرفشویی فرم کف بهتر و حرفه ایتری پیدا میکنند. - غلیظکننده طبیعی و اقتصادی
لورامید یکی از مؤثرترین مواد برای افزایش ویسکوزیته است و بدون نیاز به نمک زیاد، غلظت محصول را بالا میبرد. این ویژگی هم بهبود بافت شوینده را به همراه دارد و هم از نظر قیمت برای تولیدکنندگان مقرونبهصرفه است. - تقویتکننده قدرت پاککنندگی سورفکتانت ها
با افزایش تعامل میان سورفکتانت های اصلی مثل SLES، توان چربی زدایی و پاککنندگی شوینده بیشتر میشود. لورامید سطح تماس شوینده با چربی ها را افزایش میدهد و موجب عملکرد بهتر محصول میشود. - کاهشدهنده تحریک پوستی ناشی از سورفکتانت های قوی
لورامید با ایجاد یک لایه ملایمکننده، خشن بودن SLES و سایر شوینده های آنیونی را کاهش میدهد و محصولی نرم تر، مناسب تر و سازگارتر با پوست تولید میکند. - امولسیونکننده ملایم و همگنساز فرمولاسیون
بهعنوان یک امولسیون کننده ضعیف عمل میکند و کمک میکند روغنها، اسانسها و افزودنی های محلول ناپذیر، بهطور یکدست در محصول پراکنده شوند. این موضوع از جداشدن فازها جلوگیری میکند و کیفیت ظاهری شوینده را بالا میبرد.
لورامید چگونه باعث افزایش پایداری کف در شویندهها میشود؟
لورامید بهصورت همزمان در سطح حباب و فاز آبی فعال میشود. این کار باعث:
- جلوگیری از ترکیدن سریع حبابها
- افزایش حجم و زمان ماندگاری کف
- تقویت عملکرد SLES و LAS
در نتیجه ترکیب کف ریزتر و پایدارتر میشود؛ نکتهای که در مایع ظرفشویی و شامپو بسیار مهم است.
کاربردهای لورامید در صنعت
شامپو
لورامید در شامپوها بهعنوان کفکننده کمکی، غلیظکننده و تقویتکننده بافت محصول استفاده میشود. همچنین با کاهش تحریکپذیری سورفکتانتهای قوی، باعث نرمی بیشتر مو و حس لطافت روی پوست سر میشود.
مایع ظرفشویی
در فرمولاسیون مایع ظرفشویی، لورامید کف پایدار و حجیم ایجاد میکند و این کف حتی در تماس با چربی ها دیرتر تخریب میشود. علاوه بر این، مقاومت کف در آب سخت (آب دارای املاح) را بهطور چشمگیری افزایش میدهد.
مایع دستشویی
لورامید در مایع دستشویی سبب افزایش لطافت و کاهش خشکی پوست میشود. در کنار آن، با کمک به ایجاد یک بافت نرم و غلیظ، حس لوکس و خوشایندی در هنگام شستشو ایجاد میکند.
شویندههای صنعتی
در شویندههای صنعتی مانند مواد چربیبر یا کفسازهای مخصوص کارگاهها، لورامید نقش مهمی در امولسیونکردن روغن، گریس و آلودگیهای سنگین دارد. استفاده از آن پایداری کف و قدرت شویندگی را افزایش میدهد.
شوینده فرش و موکت
در شویندههای قالی و موکت، لورامید باعث ایجاد کف کنترلشده و پایدار میشود تا شستشو مؤثر باشد اما کف اضافی ایجاد نشود. همچنین از رسوب مواد شوینده روی الیاف جلوگیری میکند و به بهبود کیفیت تمیزی کمک میکند.
محصولات آرایشی و بهداشتی
در فومهای شستشو، ژلهای پاککننده، اسکرابها و برخی کرمها، لورامید بهعنوان عامل کفساز ملایم و امولسیونکننده استفاده میشود. این ماده به همگنسازی فرمول و ایجاد حس نرمی و لطافت روی پوست کمک میکند.
مقایسه لورامید با سایر مواد مشابه
تفاوت لورامید با SLES
- SLES سورفکتانت آنیونی است؛ لورامید غیریونی
- لورامید کف را پایدار میکند؛ SLES کف را ایجاد میکند
- ترکیب این دو بالاترین کیفیت عملکرد را ایجاد میکند
تفاوت لورامید با بتائین
- بتائین آمفوتری است و ملایمتر
- لورامید نقش غلیظکننده قویتر دارد
- بتائین برای محصولات حرفهای مناسبتر است، لورامید برای اقتصادیها
تفاوت لورامید با DEA و MEA
- DEA و MEA مواد خام هستند
- لورامید محصول واکنش این دو با اسیدهای چرب است
- مصرف مستقیم DEA ممنوع است، اما Cocamide DEA هنوز کاربرد صنعتی دارد
تفاوت لورامید با کوکونات فتی اسید دیاتانولآمید
این نام درواقع همان اسم شیمیایی Cocamide DEA است.
بنابراین تفاوت مفهومی ندارد و تنها نام رایج و اسمی صنعتی متفاوت است.
مزایا و محدودیتهای لورامید
مزایا
- افزایش پایداری کف
- قیمت اقتصادی
- افزایش غلظت فرمول
- کاهش تحریک پوستی
- سازگاری با بیشتر سورفکتانتها
محدودیتها
- حساسیت نظارتی در برخی کشورها روی مشتقات DEA
- کاهش کارایی در pH اسیدی شدید
- عدم مناسببودن برای محصولات کاملاً ارگانیک و Clean Beauty
ایمنی، استاندارد مصرف و نکات نگهداری
- میزان مصرف توصیهشده: بین 1 تا 5 درصد بسته به نوع محصول
- نگهداری در محیط خشک و خنک
- دور از نور مستقیم خورشید
- استفاده از دستکش هنگام کار با مقادیر زیاد در واحد تولیدی
خطرات زیستمحیطی احتمالی
لورامید بر پایه روغن نارگیل است و تا حد زیادی قابلتجزیه محسوب میشود.
اما مشتقات DEA در برخی کشورها تحت نظارت قرار دارند تا از ایجاد ناخالصیهای ناخواسته جلوگیری شود.
آیا لورامید در شویندههای بدون سولفات قابل استفاده است؟
بله، لورامید یک ماده غیریونی است و در فرمولهای بدون سولفات کاملاً قابلاستفاده است؛ اما در این حالت تنها نقش غلیظکننده و کمکسورفکتانت را دارد و نباید انتظار کف بسیار زیاد داشت.
چرا لورامید در فرمول شامپوهای ارزانقیمت بیشتر استفاده میشود؟
- قیمت اقتصادی
- افزایش سریع و مؤثر غلظت
- نیاز کمتر به مواد کفساز دیگر
- سازگاری بالا با SLES
به همین دلیل در شامپوهای اقتصادی حضور پررنگتری دارد.
سوالات متداول درباره لورامید
- لورامید چیست؟
یک کمک سورفکتانت غیریونی حاصل از روغن نارگیل. - آیا لورامید باعث افزایش کف میشود؟
بله، پایداری و حجم کف را افزایش میدهد. - آیا Cocamide DEA با MEA فرق دارد؟
بله، نوع اتانولآمین متفاوت است. - آیا لورامید حساسیتزا است؟
معمولاً خیر، اما باید در غلظت استاندارد مصرف شود. - در شویندههای بدون سولفات قابلاستفاده است؟
کاملاً بله. - چرا ویسکوزیته را زیاد میکند؟
بهدلیل ساختار آمیدی و تعامل با سورفکتانتهای آنیونی. - در چه محصولاتی استفاده نمیشود؟
در محصولات ارگانیک و Clean Beauty کمتر استفاده میشود. - بهترین جایگزین لورامید چیست؟
بتائین یا غلیظکنندههای پلیمری. - فرمول شامپو بدون لورامید هم ممکن است؟
بله، اما معمولاً غلظت و کف کمتر خواهد بود. - آیا لورامید با نمک سازگار است؟
بله، بهخوبی با سدیم کلرید کار میکند.
